پایگاه بصیرت؛ گروه سیاسی/ "برنامه جام اقدام مشترک" را می‌توان حاصل 12 سال رویارویی هسته‌ای ایران و غرب دانست. این برنامه همچون دیگر برنامه‌های کشور با نگاه‌های مختلفی مواجه گردیده و احزاب و جریان‌های سیاسی در قبال آن مواضع متفاوتی اتخاذ کرده‌اند. موضع‌گیری جریانات سیاسی در قبال برجام را نیز می‌توان در چهار گروه مورد بررسی قرار داد:

1- بخش وسیعی از جریان اصولگرایی با توجه به منویات رهبر معظم انقلاب و مصالح نظام سعی می‌کند با تکیه بر سه اصل رصد هوشمندانه، نقد منصفانه و حمایت حکیمانه، مواضع محتاطانه ای در قبال برجام گرفته و فرآیند قانونی آن را پیگیری نماید. رسانه ملی نیز به نوعی چنین دیدگاهی را دنبال می‌کند. این طیف با پرهیز از نگاه انتخاباتی به برجام مبتنی بر مصالح نظام به موضوع نگریسته و مذاکرات را منحصرا نتیجه تلاش دوساله دولت یازدهم ندانسته و ایستادگی 12 ساله ملت ایران و تلاشهای دولتهای نهم، دهم و یازدهم  را در یک راستا بررسی کرده و به آینده امیدواراست. خط قرمز این جریان دوقطبی سازی جامعه و دامن زدن به اختلافات  است.

2- بخش دیگری از جریان اصولگرایی، "برجام" را با معاهده ترکمن‌چای مقایسه کرده و به شدت از آن انتقاد می‌کنند. این طیف سعی می‌کنند با تکیه بر نقاط ضعف برجام تنها راه مذاکره خوب را ادامه روند مذاکرات دولت قبل معرفی کنند و بر این باورند که اگر روند گذشته ادامه پیدا می‌کرد، نتایج بهتری حاصل می‌شد. از عوارض این نگاه کمک به فرآیند دوقطبی شدن جامعه و دوگانه موافقین و مخالفین برجام است که در نگاهی بدبینانه شاید دستاوردهای انتخاباتی نیز برای این جریان داشته باشد!

3- جریان اصلاح طلبی و کارگزاران در این موقعیت همسو با یکدیگر قاطعانه از برجام حمایت کرده و هیچ گونه انتقادی را در این زمینه نمی‌پذیرد. آنها ضمن یاد کردن از برجام به عنوان پیروزی تاریخی در عرصه سیاسی، روند مذاکرات در دولت یازدهم را تنها روندی می‌داند که منجر به این پیروزی شد. انتقاد شدید از دولت قبل و عزم راسخ برای حضور در انتخابات مجلس و ریاست جمهوری، برنامه فعلی و اعلام شده این طیف در شرایط فعلی است. این جریان در راستای رسیدن به اهداف جریانی خود نه تنها ابایی از دوقطبی سازی جامعه ندارد، بلکه به صورت غیررسمی آن را دنبال نیز می‌کند، شاید به همین دلیل باشد که هنوز محور اصلی سخنرانی شخصیتهای سیاسی این طیف انتقاد از دولت دهم است.

4- خطرناک‌ترین جریان که البته بدون تابلو فعالیت خود را دنبال می‌کند، جریانی است که سعی می‌کند برجام را نقطه عطفی در تغییر رویکرد نظام معرفی کرده و دشمنی با آمریکا را تجربه ناموفق ایران می‌داند. آنها سعی می‌کنند ضمن انتقاد از شعارهای آرمانی انقلاب - مانند استکبارستیزی - تعامل با غرب در سایر زمینه‌ها از جمله مسائل منطقه‌ای و جهانی را به عنوان برنامه‌های بعدی دولت معرفی کنند. دوقطبی‌سازی جامعه در دستور کار این جریان قرار دارد ولیکن این دوقطبی معطوف به موافقین رویارویی با آمریکا و مخالفین آن است. تغییر رفتار نظام ایران در قبال مسائل غیرهسته‌ای مانند حقوق بشر، حمایت از مظلومان و جبهه مقاومت از دیگر اهداف این جریان می‌باشد. تخریب حماس در شبکه مجازی به عنوان حامی داعش و ترکیه و دشمن ایران در راهپیمایی روز قدس امسال را می‌توان یکی از اقدامات این جریان برشمرد. شبکه‌های ماهواره‌ای بازوی تبلیغاتی این طیف در راستای جریان سازی و ایجاد دوقطبی می باشند. این جریان در یک کلام استحاله نظام را دنبال می‌کند.

***

سخن آخر آنکه یادآوری نماییم ضروری است احزاب و جریان‌های سیاسی، دفاع از منافع ملی و آرمانهای انقلاب را محور فعالیت خود قرار داده و راه خود را به صورت شفاف از جریانی که استحاله نظام و ارزشها را دنبال می‌نماید جدا کنند. هرچند استفاده حزبی و جریانی از مذاکرات موضوعی پذیرفته شده نیست، اما نمی‌توان انتظار داشت موافقین و مخالفین برجام مانند یکدیگر فکر کنند، ولیکن با رعایت انصاف، اخلاق و خطوط قرمز می‌توانند الگویی از یک رقابت سالم سیاسی را به نمایش گذاشت.

  علی کارگر