پایگاه بصیرت؛ گروه سیاسی/ در ادامه سنت حسنه نام‌گذاری سالها، امام خامنه ای پس از آنکه چندین سال را با عنوان‌های اقتصادی ‌نامیدند، سال 1394 را سال "ملت و دولت، همدلی و هم زبانی" نامگذاری کردند. متاسفانه در طول این سال‌ها گاه شعارهای سال رهبری در حد ارائه نظریات و مکتوبات باقی ‌ماندند، در حالی که ماهیت نامگذری‌های ایشان معطوف به عملیاتی و اجرایی کردن شعارها است. لذا انتظار آناست که شعار "همدلی و هم زبانی" نیز امسال در عمل بین دولت و ملت به نمایش گذاشته شود.

اما ملزومات این شعار چیست و برای تحقق بهتر این امر چه باید کرد؟

1- پذیرش کارفرما بودن ملت: امام خامنه‌ای در پیام نوروزی بیان داشتند که «دولت، کارگزار ملّت است؛ و ملّت، کارفرمای دولت است.» دولت باید تکیه به ملت داشته و توجه کند که هر آنچه امروز در اختیار دارد از فداکاری‌ها و ایستادگی‌های ملت است و دولتمردان شانی جز خدمت در برابر این ملت ندارند. چنانچه حضرت امام خمینی نیز همیشه مسئولین را به تواضع و فروتنی در برابر ملت دعوت می‌کرد؛ و می‌فرمودند: «هر چه صاحب منصب ارشد باشد باید بیشتر خدمتگزار باشد. مردم بفهمند که هر درجه‏ای که این بالا می‏رود با مردم متواضعتر می‏شود.» (صحیفه امام، ج‏7، ص512) در این میان توجه به مستضعفین و محرومین سفارش موکد ایشان است: «محرومین‏اند که این کار را کردند. بنابراین، دولت شما دولت محرومین است، یعنی، باید برای محرومین کار بکنید. و از اموری که لازم است عرض کنم، این است که شما می‏دانید و ذکر هم کردید که دولت بدون پشتیبانی مردم نمی‏تواند کار انجام بدهد» (صحیفه امام، ج‏19، ص 35)

چنین نگاهی مستلزم این است که مسئولین بدانند تکیه گاه اصلی آنها مردم و صاحب اصلی کشور مردم هستند.  خوشبختانه در طی سال‌های گذشته از تاریخ انقلاب آنچه مشاهده شده است این است که هرگاه کار بدست ملت افتاده، با موفقیت به ثمر رسیده است. رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با مردم آذربایجان به این حقیقت چنین اشاره داشته اند: «کشور صاحب دارد؛ صاحب کشور کیست؟ مردم. کار وقتی دست خود مردم سپرده شد -که صاحبان کشورند، صاحبان آینده‌اند- آن‌وقت کارها به سامان خواهد رسید. تدبیر مسئولان در هر برهه‌ای از زمان در دوران جمهوری اسلامی، باید این باشد؛ کارها با تدبیر، با برنامه‌ریزی، با ملاحظه‌ همه‌ ظرایف و دقایق در اختیار مردم گذاشته بشود؛ آن‌وقت کارها پیش خواهد رفت. ما هم از اوّل انقلاب تا امروز هر وقتی هر کاری را محوّل به مردم کردیم، آن کار پیش رفته است؛ هر کاری را انحصاری در اختیار مسئولان و رؤسا و مانند اینها قرار دادیم، کار متوقّف مانده است. نمی‌گوییم حالا همیشه هم متوقّف مانده امّا غالباً یا متوقّف یا کُند [شده‌]؛ اگر متوقّف نمانده است، کُند پیش رفته است. امّا کار دست مردم که افتاد، مردم کار را خوب پیش می‌برند.» (29/11/93)

یکی از سفارشهای مهم رهبری در تحقق اقتصاد مقاومتی نیز نگاه به درون و انگیزه های ملی و نیروهای متنوع و متکثر مردمی است. مسئولین بایستی این توان عظیم و ظرفیت بی نهایت را بپذیرند و به آن اعتماد کنند.

ازا ین رو مسئولین نباید نگاه تحقیر آمیز به ملت داشته و یا ملت را در دسته بندی های جناحی خویش وارد کنند بلکه امروز یک مسئولین وظیفه نوکری و خدمت به تمام ایرانی ها را دارد.

2- تعطیل نشدن انتقاد: این تصور که همدلی و هم زبانی با نظارت مردم بر دولت منافات دارد و سبب تعطیلی نقد و انتقاد بر عملکرد مسئولین است یقینا درست نیست! البته واضح است بین انتقاد دلسوزانه که در واقع خدمت به کشور است و هدیه ای است به مسئولین و تخریب که به مصلحت کشور نیست، تفاوت وجود دارد. لذا دولتمردان نباید به بهانه شعار سال هرگونه انتقاد مشفقانه را عدم همدلی و همزبانی تعبیر کنند و فضا را بر نگاه‌های دلسوز و چشم‌های تیزبین و منصف تنگ کنند.

امام خامنه ای در بیانی گله کردن را هم ردیف همدلی عنوان می‌کنند و می‌فرمایند: «امروز، ما به این نشستها و مذاکره‏ها و این‏گونه صمیمیتها و همکاری‏ها و از هم خواستن و به هم گفتن و از هم گله کردن و با یکدیگر همدلی‏ کردن، احتیاج داریم». (09/11/68) لذا مسئولین باید با سعه صدر و تحمل بالا انتقادات را بشنوند و در برابر انتقادات سراسیمه و عصبانی نشوند بلکه مبتنی بر منطق درست اقدام نمایند. موضوعی که در سال گذشته متاسفانه گاه شاهد بی‌توجهی به آن بودیم!

3- عدم حاشیه‌سازی و دودستگی دولتی‌ها: یکی از موارد که سبب کدروت و جدایی دولت‌ها از ملت است، اقدامات حاشیه ساز و فرعی و دوری از توجه به مسایل اصلی ملت است. هنگامی که مردم می‌بینند مسئولی مشغول اقدامات حاشیه‌سازی است که با وظیفه ذاتی او فاصله دارد، طبیعی است که نسبت به این اقدام موضع‌گیری کرده و این امر مانعی برای همدلی خواهد بود.

یکی از معیارهای مهم  در این امور هم مشی و کلام رهبری معظم است. به عنوان نمونه ایشان تاکید داشته‌اند که «مسأله‌ی فتنه و فتنه‌گران، از مسائل مهم و از خطوط قرمز است» (5/6/93) لذا ملتی که 9 دی را خلق کرد و با فریاد رسا علیه فتنه گران موضع گرفت وقتی می‌بیند مسئولی که وظیفه او حل مشکلات کشور است، مشغول به دلجویی از فتنه و فتنه گران است، نمی تواند ساکت بنشید و همدلانه با این مسئولین همراهی کند! در واقع همدلی و هم زبانی با فتنه گران به مانعی برای همدلی و همربانی با ملت تبدیل خواهد شد! اقدامات حاشیه سازی چون درج پیام تسلیت فعالین فتنه  در صفحه اجتماعی مسئولین اجرایی کشور، نمونه‌ی از بداخلاقی‌هایی است که از همدلی دولت و مردم خواهد کاست! سخن حکیمانه امام خامنه‌ای در دیدار با مردم قم شاید ناظر به همین اقدامات حاشیه ساز باشد که فرمودند: «دولتی‌ها هم مراقب باشند، دودستگی در مردم به‌وجود نیاورند، حاشیه‌سازی نکنند، بعضی حرفهای غیرلازم مطرح نشود» (17/10/93)

4- همدلی مسئولین با یکدیگر: یکی از راهکارهایی که سبب پیوند تحکیم رابطه دولت و ملت می شود این است که مردم ببینند بین مسئولین با تمام اختلاف سلیقه‌هایی که دارند، انسجام و همدلی وجود دارد و صدای دشمنی از عناد و لجبازی در بین مسئولین به گوش مردم نرسد. قوای سه گانه در این امر از وظیفه مهمتری برخوردار هستند. مجلس و دولت و قوه قضاییه ضمن پایبندی به استقلال خود و اجرای وظایف قانونی باید مظهر همدلی و هم زبانی به خصوص در مواردی که منافع ملی در میان است باشند.

اگر اختلافات جزیی مسئولین با ادبیات ناصواب به مردم و جامعه منتقل شود، از آن سو مردم نیز با چنین مسئولینی کمتر احساس همدل خواهند داشت.

نکته آخر اینکه مسئولین باید بدانند مرز همدلی و همزبانی ملت با آنها نظام اسلامی و دستورات اسلام است چنانچه رهبری فرمودند: «اگر کسی از خط مستقیم اسلام و امام منحرف شود هرکسی باشد او درخور حمایت نیست. این فرق هم نمی‏کند؛ از بالا تا پایین همه یکسان هستند؛ خود من هم همین‏طور هستم. اگر خدای نکرده من هم از آن خطّ صحیحِ اسلام تخطّی کنم، بر مردم واجب نیست که از من حمایت یا تبعیت کنند.» (1/9/78)

احسان آیتی