گروه دین و اندیشه «تیتریک»؛عید سعید قربان یکی از چهار عید بزرگ اسلامی است، نام‌گذاری این روز به تناسب سرافرازی حضرت ابراهیم(ع) در امتحان الهی صورت گرفته است. چرا که خداوند به ایشان دستور داده بود که فرزندش حضرت اسماعیل (ع) را قربانی کند و وقتی حضرت اقدام به قربانی کردن کرد، به امر الهی کارد گلوی اسماعیل(ع) را نبرید و از سوی خداوند قوچی برای قربانی فرستاده شد. پس حاجیان خانه خدا نیز مأمور شدند به تأسی از قهرمان توحید، در چنین روزی حیوانی را قربانی کنند.

عید قربان روز دهم ذی الحجّه (از ماه های قمری) است در دعای قنوت نماز این روز می خوانیم که "خدایا! تو این روز را برای مسلمانان عید قرار دادی. این روز در روایات به نام عید اضحی از ریشه اضحیّه به معنای قربانی نمودن گرفته شده است.(1) چون در این روز بر حاجیان واجب است که در سرزمین مِنی قربانی کنند و برای آنهایی که در حج شرکت ندارند، مستحب است این قربانی را انجام دهند.
امام صادق (ع) فرمودند: "خداوند در اوّلین قطره که از خون آن به زمین می ریزد صاحب آن را بیامرزد و تا خداوند بداند از که چه کسی در پنهانی ها تقوا را مراعات می کند (با نیّت خالص قربانی را انجام می دهد و... بعد فرمودند: نگاه کن چگونه خداوند قربانی هابیل را قبول کرد و قربانی قابیل را رد کرد(2)
پیامبر خدا (ص) فرموده اند: "هر کس این چهار شب را شب زنده دارى کند، بهشت براى او واجب است: شبِ ترویه، شب عرفه، شب عید قربان و شب عیدفطر". (3)
از این رو برای شب و روز این عید بندگی اعمالی بیان شده که در این نوشتار به اختصار به آنها اشاره می شود:
شب دهم ذی الحجه از شب‎های مبارک است. و جزء چهار شبی است که احیاء و شب زنده داری در آنها مستحب است. در شب عید قربان، درهای آسمان باز است. از این رو زیارت امام حسین (ع) و خواندن دعای "یا دائِمَ الْفَضْلِ عَلیَ الْبَرِیَّةِ" که در شب جمعه هم وارد شده در این شب سفار می شود.
روز عید قربان روز بسیار شریفی است که برای آن اعمالی تاکید شده است، نخست غسل است که در این روز سنّت مؤکّد است و بعضی از علماء واجب دانسته‌اند.
دوم: نماز عید است همانند عید فطر. لکن در این روز مستحب است که افطار بعد از نماز از گوشت قربانی شود.
سوم: خواندن دعاهایی وارد شده پیش از نماز عید و بعد از آن و در اقبال ذکر شده و شاید بهترین دعاهای این روز دعای چهل و هشتم صحیفه‌ کامله باشد که اول آن اَلّلهُمّ هذا یُوْمٌ مُبارَکٌ است. همچنین دعای چهل و ششم "یا مَنْ یَرْحَمُ مَنْ لا یَرْحَمُهُ الْعِبادُ" نیز مورد تاکید است.
چهارم: خواندن دعای ندبه که علاوه بر صبح های جمعه در اعیاد قربان، غدیر و فطر نیز توصیه شده است.
پنجم: قربانی کردن که سنتی موکد است.
ششم: خواندن تکبیرات است برای کسی که در منی باشد عقب پانزده نماز که اولش نماز ظهر روز عید است و آخرش نماز صبح روز سیزدهم و کسانی که در سایر شهرها هستند بخوانند عقب ده نماز از ظهر روز عید تا صبح دوازدهم و تکبیرات موافق روایت صحیح در کافی این است:
اَللهُ اَکْبَرُ اَللهُ اَکْبَرُ لا اِلهَ اِلّا اللهُ وَ اللهُ اَکْبَرُ اَللهُ اَکْبَرُ و لِلّهِ الحَمْدُ اَللهُ اَکْبَرُ عَلی ما هَدینا اَللهُ اَکْبَرُ عَلی ما رَزَقَنا مِنّ بَهیمَهِ الاَنْعامِ وَالْحَمْدُ لِلّهِ عَلی ما اَبْلانا و مستحب است تکرار این تکبیرات عقیب نمازها به قدر امکان و خواند بعد از نوافل.(4)