غلبه احساسات و عواطف راهزن دیگری است که مسیر عقلانیت انتخابات را ناکام خواهد گذاشت! متاسفانه شور و هیجانات رقابت‌های انتخاباتی آنقدر بالا می‌گیرد که گام‌های تعقل در نیمه راه رها شده و احساسات و حب و بغض‌ها بصیرت و انتخاب آگاهانه را از آدمی سلب می‌کند.

پایگاه بصیرت / گروه سیاسی / وحید شفیعی

بنیان رای و انتخاب در نظام مردم سالاری دینی بر داشتن "حجت شرعی" بنا نهاده شده است. در ادبیات و آموزه‌های دینی، آدمی برای شناخت و تشخیص گزینه اصلح و رای دادن به وی باید حجت شرعی داشته و از توجه به معیارهای ناصواب و یا عدم شناخت و تحقیق و گزینش تنها مبتنی بر ظواهر و احساسات و فارغ از معیارهای غیرعقلی پرهیز نماید. این مساله به انحاء مختلف مورد تاکید بزرگان دینی نیز قرار گرفته است. از جمله رهبر معظم انقلاب اسلامی با صراحت در این زمینه می‌فرمایند: «باید بگردید، بین خودتان و خدا حجت پیدا کنید؛ یعنی بتوانید از راهی بروید که اگر خدای متعال پرسید شما به چه دلیل به این فرد رأی دادید، بتوانید بگویید به این دلیل. بین خودتان و خدا، دلیل و حجتی فراهم کنید و بعد با خیال راحت بروید رأی بدهید.»(31/2/76)

طبیعی است که حجت در شرع در این زمینه یا از طریق یقین فردی حاصل می‌شود و یا آنکه افراد امین و صاحب صلاحیت فردی را معرفی نمایند. رهبری تاکید دارندکه : «اگر می‏توانید، تشخیص بدهید؛ اگر نمی‏شناسید، از دیگری که می‏تواند امین باشد، سؤال کنید.» (28/2/80)

همانطور که مشخص می‌شود داشتن حجت شرعی در حالت اولیه با داشتن دلیل و برهان اقناعی قرین و ملازم شده است. به واقع انتخابی مبتنی بر حجت شرعی خواهد بود که با نوعی منطق و عقلانیت همراه بوده و بتوان آن را "انتخابی هوشمندانه" نامید.

این امر آنقدر بدیهی بنظر می‌رسد که اغلب رای دهندگان بدان اعتراف داشته و خود را طرفدار انتخابی عقلانی و هوشمندانه می‌دانند. اما واقعیت آن است که در مسیر انتخاب عقلانی دام‌ها و راهزنانی پنهان‌اند که اجازه رسیدن به هدف را به رای دهندگان نمی‌دهند که نسبت به آنان باید هوشیار بود.  

1- اولین آفت در این مسیر میل افراد به "تقلید و پیروی کورکورانه" است. چرا که انتخاب عقلانی دردسرهایی دارد که از جمله آن وقت گذاشتن برای تحقیق و بررسی و تلاش برای شناخت نامزدهای انتخاباتی است. و این هزینه ی است که اغلب افراد از دادن آن اکراه دارند و ترجیح می‌دهند که در این مساله تقلید نمایند.

2- رهزن دیگر هوشمندی در رای دادن، نشناختن معیارها و شاخصه‌های گزینه مطلوب است. بهترین معیار در این زمینه رجوع به رهنمودها و توصیه‌هایی است که بزرگان مورد اعتماد جامعه در اختیار ملت و توده‌ها قرار داده‌اند که در راس آنان رهبر معظم انقلاب اسلامی قرار دارد.

3- یک دیگر از موانع انتخاب مطلوب، تکیه بر یک مولفه و بی‌توجهی به شاخصه‌های دیگر نامزد اصلح است. نتیجه این رویکرد، انتخاب گزینه‌ای است که شاید دارای ویژگی برجسته‌ای باشد، اما فاقد حدمطلوب شرایط دیگر خواهد بود. به واقع باید تلاش شود تا به همه شرایط توجه نمود و از نگاه تک بعدی به نامزدها پرهیز کرد.

4-  غلبه احساسات و عواطف راهزن دیگری است که مسیر عقلانیت انتخابات را ناکام خواهد گذاشت! متاسفانه شور و هیجانات رقابت‌های انتخاباتی آنقدر بالا می‌گیرد که گام‌های تعقل در نیمه راه رها شده و احساسات و حب و بغض‌ها بصیرت و انتخاب آگاهانه را از آدمی سلب می‌کند.

5- دوقطبی شدن فضای انتخابات، بستر آلوده است که زمینه برای حذف عقلانیت از صحنه انتخابات را تعطیل خواهد کرد. با دوگانه شدن فضای انتخابات و سیاه و سفید شدن نامزدها، دیگر معیارها و ملاک‌های واقعی سنجش به کنار رفته و شاخصه‌ها و مولفه‌های ساختگی و غیر واقعی معیار گزینش افراد خواهد شد. این در حالی است که معمولا تفاوت گزینه‌ها آنقدر زیاد نیست که یکی را کاملا صالح و دیگری را فاسد دید! یکی را منجی و دیگری را ویرانگر!

این البته به معنا تفاوت و تفوق نامزدها بر یکدیگر نیست که اگر چنین بود دیگر انتخابات معنا و هویت خود را از دست می‌داد، بلکه تاکید بر آن است که رقابت‌های انتخاباتی تا جایی نباید بالا بگیرد که به قربانگاه عقل و آوردگاه عواطف و حب و بغض‌ها تبدیل شود!

توجه به این موانع و عبور از آنها، نویدبخش انتخاباتی معقول و هوشمندانه خواهد بود که رای دهنده در آن هم بر حجت شرعی خود عمل خواهد کرد و نتیجه آن نیز انتخاب افرادی کارآمد و شایسته خواهد بود که موجبات تحقق دولت اسلامی را فراهم خواهند آورد. انشاالله

منبع: سایت بصیرت